سیستم تماس‌دهنده‌های بیولوژیکی چرخان (RBCs)
تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با دیسک های بیولوژیکی RBC یکی از روش های تصفیه فاضلاب است که از صفحه های مدورچرخانی تشکیل شده و با پوشش هایی از جنس پی وی سی می باشد. این دیسک ها در فاضلاب به صورت دورانی به چرخش در می آید و تصفیه به صورت بیولوژیکی و هوازی انجام می شود. پکیج تصفیه فاضلاب به روش RBC ابتدا در آلمان مورد استفاده قرار گرفت.
انواع سیستم‌های RBC
این سیستم را می توان بر اساس مقدار قرار گرفتن دیسک ها درون مخزن فاضلاب به دو دسته تقسیم نمود:
- تماس دهنده‌های متعارف بیولوژیکی چرخان (CRBC)
- تماس‌دهنده‌های مستغرق بیولوژیکی چرخان (SRBC)
در نوع اول تا ۴۵ درصد از دیسک درون فاضلاب قرار می گیرد. و میله یا شفت گرداننده از فاضلاب بیرون است و نیروی چرخاندن این دیسک ها توسط موتور الکترومکانیکال تولید می شود. در نوع دوم ۷۰ تا ۹۰ درصد دیسک درون فاضلاب قرار می‌گیرد. مدت زمان بیشتری باکتری با فاضلاب در تماس است و اکسیژن محیطی که در آن قرار می گیرد کم می گردد که با هوادهی این مشکل حل می شود.
طراحی سیستم تصفیه فاضلاب به روش RBC
طراحی این سیستم با توجه به نوع فاضلاب به صورت مرحله ای و سری و با شناسایی علت و هدف تصفیه و میزان کاهش بار آلودگی تصفیه خانه مشخص شده و تولید ا نچام گیرد. میزان آلودگی و بار فاضلاب نیز در طراحی تاثیر گذار می باشد. در این سیستم موادی که از تصفیه باقی مانده و معلق هستند به واحد ته نشینی اولیه بر می گردند و دفع لجن ها همیشه از واحد ته نشینی اولیه صورت می گیرد.
اجزا عناصر اصلی سیستم RBC
تصفیه‌خانه فاضلاب صنعتی می‌تواند از پکیج تصفیه فاضلاب به روش RBC استفاده کند. این صافی بیولوژیکی دوار (rotating biological contactor rbc) به‌راحتی بعد از طراحی و نصب قابل تغییر نخواهد بود. پکیج تصفیه فاضلاب به روش RBC براساس سیستم لجن فعال با بستر ثابت به کم کردن بار آلاینده‌ها در فاضلاب می‌پردازد. در این روش باکتری‌ها به سطح‌هایی به شکل بیوفیلم می‌چسبد و با عبور فاضلاب مواد آلی و مغذی توسط باکتری‌ها جذب می‌شود. در واقع تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با دیسک‌های بیولوژیکی RBC(rotating biological contactor wastewater treatment) بار آلودگی فاضلاب را کاهش می‌دهد. قسمت‌های پکیج تصفیه فاضلاب به روش RBC:
- شفت
- دیسک پیکربندی
- سیستم درایو
- نرده
- مخزن
راکتور بیولوژیکی چرخان(Rotating Biological Contactor) دارای چندین غلتک است. وسعت این پکیج و غلتک‌ها به نوع تصفیه و میزان حذف آلاینده از فاضلاب بستگی دارد. برای پایین آوردن عدد BOD باید حداقل ۲ تا ۴ مرحله از غلتک‌ها برای عبور فاضلاب و برای حذف نیتروژن و مشتقات آن از فاضلاب باید ۶ مرحله از دیسک گردان وجود داشته باشد.
دیسک‌ها معمولاً از جنس پلی وینیل کلراید است. غلتک‌ها بر روی شافت قرار می‌گیرند، این بخش از سیستم، میله‌ای است که توانایی نگهداری چندین دیسک دوار را دارد و به‌صورت افقی قرار می‌گیرد. زمانی که دیسک‌ها به دور شافت می‌چرخد این حرکت جریانی را ایجاد می‌کند و اکسیژن لازم برای باکتری و رشد هوازی را فراهم می‌کند. موتور متحرکی به شافت متصل است که موجب چرخش دیسک‌ها می‌شود و تا ۵.۷ کیلو وات هم توان و قدرت دارد. مخزن محلی است که دیسک‌ها در ارتباط با آن قرار می‌گیرد. حداکثر عمق مخزن یک و نیم متر است. بخش دیگری که در این پکیج وجود دارد سرپوش است که دیسک‌ها را به‌صورت محافظت شده نگهداری می‌کند تا در برابر عوامل محیطی مانند نورخورشید یا کاهش دما، محافظت کند. 
عوامل مهم در کنترل عملکرد تصفیه پساب
دیسک بیولوژیکی گردان یکی از راههای تصفیه پساب است که برای تصفیه فاضلاب‌هایی با بار آلودگی بالا و متوسط مناسب است. در صورت وجود شرایط مناسب، پکیج تصفیه فاضلاب به روش RBC تصفیه بالای ۸۰ درصد را برای فاضلاب‌هایی با بار آلودگی بالا انجام خواهد داد. عوامل مهمی در کنترل تصفیه پساب با استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب به روش RBC وجود دارد عواملی مانند:
• نرخ بارگذاری آلی و هیدرولیکی
میزان حجم و غلظت فاضلاب از نظر مواد آلی که در یک مرحله وارد مخزن می‌شود و تحت‌تأثیر باکتری‌های دیسک‌های چرخنده قرار می‌گیرد.
• ویژگی‌های فاضلاب
از جمله مواردی است که در عملکرد پکیج تصفیه فاضلاب به روش RBC تأثیرگذار است. هر فاضلابی دارای پارامترهای فیزیکی و شیمیایی مخصوص است که از آنجا جمع‌آوری شده است.
• درجه حرارت پساب
درجه حرارت محیط فاضلاب در نوع عملکرد میکروارگانیسم‌های فاضلاب که کار اصلی را انجام می‌دهند، تأثیرگذارند. در واقع با افزایش و کاهش دما راندمان کار این موجودات تغییر می‌کند.
• کنترل بیوفیلم
کنترل بیوفیلم می‌تواند در افزایش و کاهش راندمان تصفیه تأثیر بگذارد و با تغییرات مواد و یا تغییرات محیطی می‌توان از کاهش و افزایش بیوفیلم که تجمع باکتری‌ها است جلوگیری کرده و رشد آن‌ها را کنترل نمود.
• سطح اکسیژن محلول
شرکت تصفیه آب و فاضلاب، تجهیزات لازم برای برقراری اکسیژن محلول در مخزن را تهیه می‌کند و این مساله برای فعالیت باکتری‌ها بسیار حیاتی است.
• انعطاف‌پذیری در عملکرد سیستم
پکیج تصفیه آب و فاضلاب مهاب دارای ویژگی انعطاف‌پذیری در عملکرد است و می‌توان با توجه به تغییراتی که به سیستم وارد می‌شود در عملکرد نیز تغییراتی ایجاد کرد که بهترین راندمان تصفیه به‌دست آید. پکیج تصفیه فاضلاب به روش RBC علاوه موارد گفته شده نیاز به حوضچه ته‌نشینی صافی چکنده و حوضچه لجن فعال نیز دارند.
اجزای پکیج تصفیه فاضلاب RBC
از قسمت های اصلی و مهم پکیج تصفیه فاضلاب به روش RBC، شافت های سیستم RBC هستند که به شکل میله های فلزی است که دیسک هایی چرخان برروی آن قرار می گیرد. طول شافت ها حدود ۸ متر است که اکثر آن را دیسک ها اشغال کرده اند. جنس شافت از فلز غیر خورنده می باشد. دیسک ها از دیگر قسمت های مهم این پکیج است که نام دوار به دلیل چرخیدن این دیسک های دایره ای شکل است و از جنس پلی اتیلن و با چگالی زیاد است. برخی از آن ها شیاردار هستند و این مسئله موجب می شود مساحت سطح افزایش یابد و تصفیه بهتر صورت گیرد. محرک مکانیکی یا موتور که به شافت متصل است می تواند موجب حرکت دیسک ها شود، می تواند تا ۵ کیلو وات انرژی تولید نماید.
از دیگر اجزا تانکی است که فاضلاب در آن قرار گرفته و دیسک در آن دورانی حرکت می کنند و دارای عمق یک و نیم متری است. پوشش های پلاستیکی نیز کلیه دیسک ها را می پوشانند تا در برابر عوامل محیطی کمترین تغییرات را داشته باشند. گروه مهندسین مهاب، طراح و تولید کننده پکیج تصفیه آب و فاضلاب مهاب، می باشند و برای سفارش می توانید به مشاورین شرکت مراجعه کنید.
