
به طور کلی فاضلاب شهری مجموع فاضلابی است که در بخش خانگی، ادارات، رستوران ها و مراکز تجاری و صنعتی تولید می گردد. قسمت زیادی از فاضلاب شهری را فاضلاب تولیدی منازل تشکیل می دهد که به آن فاضلاب خانگی هم میگویند.
فاضلاب شهری به دلیل وجود آلاینده های میکروبی و شیمیایی در صورتی که تخلیه این فاضلاب ها به محیط زیست به صورت تصفیه نشده باشد، به طور گسترده منجر به آلودگی می شود و سلامت و بهداشت انسان را به خطر میاندازد. همچنین می توان با تصفیه فاضلاب شهری گامی موثر در حفظ محیط زیست و بهداشت عمومی ایجاد کرد. به عنوان مثال پساب تصفیه شده را جهت آبیاری فضای سبز استفاده نمود.
پکیج تصفیه پساب خانگی
قبل از وارد شدن به مبحث بسیار مهم تصفیه فاضلاب شهری که موضوع و چالشی مهم برای کشورهای جهان محسوب می گردد، بد نیست بدانیم که فاضلاب شهری (Urban Wastewater) چیست؟ برای سیستم تصفیه پساب شهری چه چاره ها و راهکارهایی اندیشیده شده است؟فاضلاب شهری در واقع همان آب شهری است که پس از استفاده، آلوده به مواد مختلف شده و کیفیت و کاربرد اولیه خود را از دست داده است. این فاضلاب از مکانهای مختلفی مثل فاضلاب بهداشتی، خانگی، صنعتی، کشاورزی و آبهای سطحی ناشی از رواناب باران و ذوب یخها حاصل شده است. اکنون برای اینکه دوباره بتوان فاضلاب شهری را مورد استفاده قرار داد و از شدت آلودگیهای آن کاسته شود و خطرات زیست محیطی آن به حداقل برسد باید تحت تصفیه فاضلاب بهداشتی قرار گیرد.
فاضلاب یا پساب شهری چیست؟
به مجموع فاضلابها در بخشهای خانگی، مراکز اداری، تجاری، صنعتی، رستورانها، هتلها و… فاضلاب شهری گفته میشود. با توجه به جمعآوری خطوط فاضلاب ممکن است آبهای سطحی (آب باران) و فاضلابهای کشاورزی و مزارع نیز جزئی از پساب شهری باشند. تمامی پسابها، به خصوص فاضلاب خانگی توسط خطوط جمعآوری و انتقال آب و فاضلاب به تصفیه خانهها منتقل میشود. پکیج تصفیه فاضلاب شهری توسط گروه مهندسین مهاب در انواع پکیج تصفیه فاضلاب پلی اتیلن و فلزی طراحی و اجرا میشود. به دلیل وجود آلایندههای میکروبی و شیمیایی موجود در فاضلابهای شهری، تخلیه آنها بدون انتقال به تصفیه خانه به محیط زیست آسیب میرساند.
مراحل تصفیه پساب شهری (خانگی)
برای تصفیه فاضلاب شهری سطوح مختلفی در نظر گرفته شده تا با حداکثر کیفیت و حداقل آلودگی و سمّیت بخشی از آن وارد چرخه استفاده مجدد شده و بخشی از آن نیز که حاوی مواد مفید است، پردازش بیشتری بر روی آنها صورت بگیرد تا در صنایع دیگر استفاده گردند و بخشی نیز که آلودگی بسیار کمی دارند دفع شوند. سطوح تصفیه فاضلاب شهری عبارتند از:
پیش تصفیه فاضلاب خانگی
این مرحله از تصفیه فاضلاب شهری شامل غربالگری و جداسازی شن یا دانه گیری است که مواد سنگین، غیرآلی و جامدات شن مانند حذف میشوند تا هم در کانالها رسوب نکنند و با فرایند تصفیه پساب شهری تداخل کنند و هم به اجزای مکانیکی دستگاه آسیبی وارد نشود.
تصفیه اولیه مواد جامد فاضلاب
در این مرحله هم مواد جامد معلق حذف میشوند و هم مواد ته نشین شده ای به نام لجن اولیه تشکیل میشوند که از کف تانک های دایره ای شکلی به نام شفاف کننده خارج شده و پساب نیز برای فرایندهای بعدی تصفیه فاضلاب شهری از بالا خارج میگردد. در این مرحله از روش شیمیایی برای حذف فسفر و غیره استفاده میگردد.
تصفیه ثانویه با روش بیولوژیکی
مرحله ثانویه تصفیه فاضلاب شهری با روش بیولوژیکی انجام میگیرد. در این مرحله از آن دسته میکروارگانیسم هایی برای تجزیه آلودگی استفاده می شود که یا از اکسیژن برای عمل تجزیه ای خود استفاده میکنند که باید از بلوئر برای هوادهی استفاده کرد، یا بدون اکسیژن عمل میکنند. همچنین در این مرحله، لجن ثانویه تشکیل میشود.
تصفیه ثالثیه و میکروب زدایی فاضلاب
در این مرحله عفونت زدایی یا گندزدایی میکروارگانیسم ها و ویروس ها صورت میگیرد. البته انواع مفیدی که برای تصفیه بیولوژیکی استفاده می شوند پس از رسوب گذاری دوباره به تانک های اولیه برمیگردند. همچنین اگر در مراحل قبلی تجزیه بیولوژیک به کمک اکسیژن انجام شده باشد، اکسیژن دهی نیز صورت خواهد گرفت تا به حد مجاز برسد. همچنین توجه داشته باشید پس از اتمام این مرحله از تصفیه فاضلاب شهری، لجن فعال اولیه و ثانویه به منظور استفاده به عنوان کود و غیره بازیافت خواهند شد.
اهداف اساسی تصفیه پساب شهری

اهدافی که به منظور تصفیه پساب شهری دنبال میشود به شرح زیر هستند:
آمادهسازی پساب برای استفاده مجدد
صنایع مختلف و محیط های بیمارستانی از جمله آلوده ترین پسابهای هر کشور را تشکیل میدهند مخصوصا در نوع بیمارستانی که حاوی مقدار زیادی پاتوژن و عوامل بیماری زا نیز هست. به همین منظور در سیستم های پیشرفته پس از انجام پیش تصفیه در محل، به فاضلاب شهری ریخته میشوند که تا حد ۹۹% کاهش خطر و سمّیت و همچنین قابلیت استفاده مجدد فراهم گردد.
تولید مواد مفید ثانویه
لجن فعالی که در طی تصفیه پساب شهری ایجاد میگردد را میتوان پردازش های بیشتری بر روی آنها انجام داد تا بتوان به عنوان کود از آنها مجددا استفاده کرد.
کاهش مواد تغذیهای
در نهایت پس از اتمام تصفیه پساب شهری، مواد تصفیه شده وارد محیط زیست مثل رودخانه و دریاچه ها خواهند شد و اگر میزان مواد مغذی مثل فسفر و نیتروژن بالا باشد، توسط ارگانیسم های آبزی مثل جلبک ها و غیره مصرف شده و رشد انفجاری پیدا میکنند که در نتیجه آن سطح اکسیژن آبها پایین آمده و زندگی جانداران به خطر میافتد.
کاهش خطرات زیست محیطی
ورود مواد سمّی و آلودهکننده مختلف میتواند برای جانداران آبزی و خشکی خطر آفرین باشد. ضمن اینکه این مواد سبب گسترش و شیوع بیماریهای مختلف ویروسی، باکتریایی و میکروبی خواهد شد.
جلوگیری از کاهش ذخایر آبی
اگر تصفیه فاضلاب شهری انجام نشود تا بتوان از آب مفید و سالم آن دوباره استفاده کرد، به ناچار استفاده از منابع آب زیرزمینی افزایش پیدا خواهد کرد. همین امر نیز باعث شده که وضعیت کنونی جهان و مهمترین چالش آن بحران کم آبی باشد.